Το φλέγον ζήτημα της παράτασης στα υλοποιούμενα έργα του ΕΣΠΑ 2007-2013 θέτει σε επιστολή της προς τον υπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, κο Γ. Σταθάκη, η Ένωση Περιφερειών Ελλάδος (ΕΝΠΕ).
Συγκεκριμένα, στην επιστολή που υπογράφει ο Πρόεδρος της ΕΝΠΕ, κος Αγοραστός, ζητείται πρόβλεψη για παράταση όσων επενδυτικών σχεδίων έχουν υλοποιήσει ένα σημαντικό μέρος της επένδυσης. Το μέρος της επένδυσης μπορεί να καθοριστεί σε συνεργασία περιφερειών και υπηρεσιών του υπουργείου. Αλλά και δρομολόγηση λύσης στο ζήτημα που αφορά τα επενδυτικά σχέδια τα οποία έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων του ΕΣΠΑ.
Όπως επισημαίνεται στην επιστολή, και όπως άπαντες γνωρίζουν, η οικονομική κρίση και η επιβολή των capital controls έχουν προκαλέσει πρόσθετες καθυστερήσεις στην υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων που είχαν ενταχθεί στον Αναπτυξιακό Νόμο 3299/2004 καθώς και στο ΕΣΠΑ.
Όσον αφορά την πρώτη κατηγορία, των ενταγμένων στον Αναπτυξιακό Νόμο επιχειρήσεων
Το πρόβλημα εντοπίζεται στις επιχειρήσεις εκείνες που θεωρώντας ότι θα ολοκληρώσουν τις επενδύσεις τους μέχρι τέλους του τρέχοντος έτους, δεν είχαν υποβάλλει αίτημα επιπλέον παράτασης μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2016, για το οποίο καταληκτική ημερομηνία είχε οριστεί η 30 Ιουνίου 2014.
Ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ τονίζει ότι κάτι τέτοιο πλέον δεν είναι εφικτό και πρέπει οπωσδήποτε να προβλεφθεί παράταση για όσα επενδυτικά σχέδια έχουν υλοποιήσει ένα σημαντικό μέρος της επένδυσης, που μπορεί να καθοριστεί σε συνεργασία Περιφερειών και υπηρεσιών του Υπουργείου.
Όσον αφορά τα επενδυτικά σχέδια
Επενδυτικά σχέδια που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων του ΕΣΠΑ, το πρόβλημα είναι σύνθετο. Εξαιτίας της καθυστέρησης που σημειώνεται στην εκταμίευση των κονδυλίων, έχει μείνει πίσω η ολοκλήρωση των επενδύσεων. Θεωρείται πλέον αδύνατο για ορισμένες εξ αυτών να υλοποιηθούν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2015, όταν και λήγει το πρόγραμμα.
Είναι επιτακτική ανάγκη να εξεταστεί άμεσα από το Υπουργείο το συγκεκριμένο ζήτημα και να δρομολογηθούν λύσεις, ώστε να μη τιναχτούν στον αέρα οι επιχειρήσεις που είχαν ενταχθεί προς χρηματοδότηση στο ΕΣΠΑ, προκαλώντας σοβαρότατα προβλήματα και στις τοπικές κοινωνίες, καταλήγει η επιστολή.
Για να γίνει κατανοητή η εξαιρετικά δυσχερής θέση στην οποία έχουν περιέλθει οι επιχειρήσεις που τόλμησαν να επενδύσουν στην Ελλάδα της κρίσης, δίνουμε τα εξής τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Παράδειγμα 1
Επιχείρηση η οποία έχει εγκριθεί για επένδυση συνολικού ύψους 300.000 Ευρώ, έχει ήδη υλοποιήσει με ίδια κεφάλαια τις πρώτες 200.000 Ευρώ. Έχει πιστοποιηθεί με τις αντίστοιχες διαδικασίες για τις δαπάνες αυτές και περιμένει δύο μήνες στο ταμείο του Υπουργείου για να εισπράξει την πρώτη δόση της επιδότησης ύψους 100.000 Ευρώ. Το ποσό αυτό είναι που δικαιούται και χρειάζεται για να κλείσει το έργο.
Αυτή τη στιγμή λοιπόν το Υπουργείο ζητά από αυτήν την επιχείρηση, η οποία έχει εξαντλήσει κάθε μέσο για να φτάσει έως εδώ. Δηλαδή να έχει ολοκληρώσει την επένδυση έως τις 31/12/2015, με επικρεμάμενη σε διαφορετική περίπτωση την δαμόκλειο σπάθη της απένταξης του έργου ως μη ολοκληρωμένου. Παράλληλα την ίδια στιγμή δεν προχωρά στην έγκαιρη πληρωμή της επιδότησης που θα επέτρεπε την ομαλή ολοκλήρωση του.
Παράδειγμα 2
Επιχείρηση η οποία έχει ολοκληρώσει το 80% της επένδυσης της, αναμένει επί δύο μήνες την πληρωμή της δεύτερης δόσης της επιχορήγησης. Όχι μόνο για να διευκολυνθεί για να ολοκληρώσει την επένδυση, αλλά και για να τροποποιήσει τα μοντέλα μέρους του υπολειπομένου εξοπλισμού, μέσω της γραφειοκρατικής διαδικασίας. Διαδικασίας γνωστής στους παροικούντες ως ΦΟΑ. Δικαίως θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης, «μα καλά, δύο μήνες που περιμένει, τι έκανε;»
Εδώ λοιπόν έρχεται η αφανής πλευρά της γραφειοκρατίας, η οποία δεν επιτρέπει στους επενδυτές να καταθέσουν αίτημα τροποποίησης, ενώ είναι “ανοιχτό” στο Πληροφοριακό Σύστημα του Υπουργείου το αίτημα πληρωμής. Το αίτημα πληρωμής το οποίο και μένει ανοιχτό μέχρι να πληρωθεί. Το αποτέλεσμα είναι ότι μια επιχείρηση η οποία θέλει να επενδύσει στην καινοτομία. Η επιχείρηση περιμένει εδώ και δύο μήνες να πληρωθεί, μετά να κάνει την τροποποίηση και μετά φυσικά να παραγγείλει τον εξοπλισμό.
Μόνο που ο εν λόγω εξοπλισμός κάνει ένα μήνα για να παραδοθεί, οπότε και εχθές να πληρωνόταν η επιχείρηση δεν προλαβαίνει να ολοκληρώσει το επενδυτικό της σχέδιο. Αυτό συμβαίνει λόγω της καθυστέρησης πληρωμών και της γραφειοκρατικής δυσκαμψίας των διαδικασιών που έχει θέσει το Υπουργείο.
Παράδειγμα 3
Επιχείρηση η οποία ιδρύθηκε μετά την ένταξή της στο ΕΣΠΑ, με καθυστέρηση ομολογουμένως στην απόφαση υλοποίησης της επένδυσης. Δικαιολογημένης όμως από την αστάθεια που χαρακτηρίζει την οικονομία τα τελευταία έτη, αποφάσισε, αφού στάθμισε όλα τα δεδομένα, να προχωρήσει στην επένδυση για την αγορά νέου μηχανολογικού εξοπλισμού αξίας 250.000 Ευρώ.
Εξαιτίας των capital controls όμως, και επειδή ως νεοσύστατη επιχείρηση δεν έχει ιστορικό εισαγωγών τα προηγούμενα έτη, η σχετική αίτηση για την έγκριση εξαγωγής συναλλάγματος για την αγορά του εξοπλισμού απορρίφθηκε. Η υλοποίηση μιας επένδυσης με εξαγωγικό χαρακτήρα βρίσκεται υπό την αίρεση της παράτασης στο πρόγραμμα και την άρσης – ή έστω χαλάρωσης – των capital controls.
Συμπέρασμα
Λύση μπορεί να δοθεί είτε με οριζόντια παράταση, με την απόφαση να λαμβάνεται στις Βρυξέλλες, για την οποία γίνεται lobbying από χώρες που έχουν επίσης λαμβάνειν χρήματα από τα Διαρθρωτικά ταμεία. Είτε με σύνδεση με “γέφυρα” στο νέο ΕΣΠΑ, κάτι που έχει ήδη αποφασιστεί για τα μεγάλα οδικά έργα, με την απόφαση να λαμβάνεται από το ίδιο το Υπουργείο. Άρα λύση μπορεί να υπάρξει, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση, έστω και αν αυτό σημαίνει κατά τι περιορισμό της διαθέσιμης πίτας του νέου ΕΣΠΑ.